Acil Sağlık Hizmetleri

ACİL SERVİSİN YAPISAL DÜZENLEMESİ  

Acil sağlık hizmetleri birimi;  hasta karşılama-danışma, hasta kayıt, triyaj, hasta muayene odası, resüsitasyon odası, müşahede odaları, izolasyon odası, acil cerrahi müdahale odası, bekleme alanı, görevli hekim, hemşire ve diğer yardımcı personel odalarından oluşur.

ACİL SERVİSE HASTA KABUL SÜREÇLERİ

HASTA KARŞILAMA VE YÖNLENDİRME

• Acile başvuran hasta ve yakınlarının karşılanması, yönlendirilmesi gerekirse refakat edilmesi hasta karşılama ve yönlendirme görevlisi tarafından yapılır. Hasta karşılama-danışma görevlileri yılda en az bir kez olmak üzere, kişilerarası iletişim, etik, hasta hakları ve sorumlulukları, hasta memnuniyeti eğitimlerini almaktadırlar.

  ACİL POLİKLİNİK HASTA KABULÜ

• Acil Sağlık Hizmetleri Birimi’ ne ambulans, 112 ve sedye ile gelen hastalar doğrudan sarı odaya alınır. Durumu kritik olup hayati tehlikesi bulunanlar ise kırmızı odaya alınır. Diğer başvurular kayıt işlemi öncesi triyaj alanına yönlendirilir.
• Doktor tarafından tıbbi yönden değerlendirilen hastaların gerekli acil işlemleri başlatılır. HBYS’ ye kaydı yapılarak barkotları acil sekreteri tarafından çıkarılır. Yakınları olmayan hastaların işlemleri acil personeli tarafından yürütülür.
• Yeşil odada muayeneleri yapılan hastaların reçeteleri verilir. Genel durumu iyi ve ileri tetkik gerektiren hastalar ise polikliniğe yönlendirilir.
• Sarı odaya yönlendirilen acil tıbbi muayene ve müdahaleleri başlatılan hastalardan tıbbi değerlendirmesi sonucu ayaktan tedavi kararı verilen hastaların tedavisi düzenlenerek taburcu edilir.
• Sarı odaya yönlendirilen acil tıbbi muayene ve müdahaleler başlatılan hastalardan tıbbi değerlendirmesi sonucu müşahedeye yatış kararı verilen hastalara beyaz renkli (Alerjisi olan hastalar için kırmızı renkli) kimlik tanımlayıcı takılarak hastalar müşahedeye alınır.
• Tıbbi durumlarına göre hastalar doğrudan servise veya yoğun bakıma yatırılır. Hastanede boş yatak olmadığı takdirde 112 koordinasyonu ile hasta diğer sağlık kurumlarına sevk edilir.
• Acile müracaat eden travma ve adli vaka kapsamındaki hastalar için Genel Adli Muayene Raporu hastanın doktoru tarafından doldurulup kaşelenir ve imzalanır. Adli vaka kapsamındaki hastalar için, polis haberdar edilir. Hastanın geliş saati, kimlik bilgileri, geliş sebebi bilgisayardaki adli vaka bölümüne kaydedilir. Adli vaka dosyası oluşturularak arşivlenir. Raporun bir nüshası polisine teslim edilir.

  TRİAJ UYGULAMASI

• Acil biriminde etkin bir hizmet sunumu için renk kodlaması uygulanır.
• Triyaj uygulaması hekim veya hemşire, sağlık memuru (toplum sağlığı) ve benzeri nitelikteki sağlık personeli tarafından acil başvurusu sırasında yapılır.
• Triyaj uygulaması için muayene, tetkik, tedavi, tıbbi ve cerrahi girişimler bakımından öncelik sırasına göre kırmızı, sarı ve yeşil renkler kullanılır. Renk kodlamasına ilişkin uygulama;

• Yeşil alan: Ayaktan hastalardır ve kritik bir şekilde yaralanmamışlardır, yürüyebilirler ve kendi bakımlarını da yapabilirler NORMAL HASTALAR 24 Saat içinde müdahale edilmesi gerekir.
• Sarı alan: Bu gruptaki hastalar kırmızı gruptakilere göre biraz daha bekletilebilir durumdadırlar. Yaralanmış bir şekilde tıbbi bakıma ihtiyaç duyan fakat başka hastalara bakılırken o hastanın bakımının gecikmesi o hastanın ex olmasına neden olmayacaktır. Sarı hastalar ayaktan hastalar değildirler ve nakil için bir sedyeye ihtiyaç duyulur. İKİNCİL ACİL HASTALAR dır 60 dakika içinde müdahale edilmesi gerekir.
•  Kırmızı alan: Acil gruptur. Kritik olarak ciddi şekilde yaralanmış, problemleri veya yaralanmaları süratle tedavi edilmesi gereken hastalardır. Öncelikli olarak sağlık hizmeti alması ya da nakil edilmesi gerekenler bu grupta değerlendirilir. BİRİNCİL ACİL OLAN HASTALAR dır ve müdahalesi hemen yapılır. Kritik hastalara kayıt işleminin yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın derhal gerekli tıbbi müdahale uygulanır. Kritik hastaların kayıt işlemlerinin öncelikle yapılabilmesi için otomasyon sistemi ile ilgili gerekli düzenleme sağlanmıştır.

1. Acil servise başvuran tüm hastaların triyaj işlemleri en kısa sürede tamamlanır. Bunu takiben kayıtları açılır, tıbbi durumları dikkate alınarak tanı ve tedavi işlemleri için sıraya konulur ve triyaj koduna uygun olan alana alınırlar.

   HASTANIN KAYIT İŞLEMİNE YÖNELİK UYGULAMA

   • Acil Sağlık Hizmetler Birimi’ne başvuran tüm hastalar (kırmızı ve sarı alana başvuran hastalar) sağlık güvencesi ve ödeme gücü olup olmadığına bakılmaksızın kabul edilir. Birime 112 acil ambulansları tarafından getirilecek vakalar için acil servis hazırlanarak, ilk değerlendirme ve gerekli tıbbi müdahale yapılır ve hastanın stabililizasyonu sağlanır. Bu kapsamda “Acil Sağlık Hizmetleri Sunum Genelgesi”  içeriği ve İl Acil Sağlık Hizmetleri “ASKOM” kararları eksiksiz uygulanır.
   • Acil Sağlık Hizmetleri Birimi’ne başvuran hastaların kayıtları, acil sekreteri tarafından resimli kimlik ile kimlik kontrolü, sosyal güvence sorgulama ile beraber hasta kabul kaydını yapar. Acil Sağlık Hizmetleri Birimi’ne başvuran her hasta kayıt altına alınır. Acil (kırmızı) hastalara kimlik sorgulanmadan müdahale edilir. İşlemleri sonra tamamlanır.
   • Acil servislere müracaat eden ancak herhangi bir nedenle geçerli kimlik belgesi, sağlık karnesi veya hasta sevk evrakı ibraz edemeyen hastaların kimlik bilgilerinin ve adresinin belirlenmesi, hasta ve yakınlarının bilgilendirilmesi amacıyla “ Hasta Bilgilendirme Formu” doldurulur. Bu hastalardan hiçbir surette senet veya taahhütname alınmaz.
   • Yabancı Uyruklu Hastaların Kabulü; Vezne birimi tarafından hastanın pasaport fotokopisi ve kimlik fotokopisi alınarak kayıtları yapılır, hastaların tedavileri yapıldıktan sonra ücretlendirilmesi yapılır. Adli yabancı uyruklu hasta ve mülteci olduğunu belgelendiren hastalara ücretlendirme yapılmaz.
   • Suriyeli hastalara ise; Başbakanlık genelgesi gereği Suriyeli hastaların pasaport ve kimlik fotokopisiyle kayıtları yapılır. Hiçbir tedavi ve uygulamadan hastadan kesinlikle ücret alınmaz.

     HASTA MUAYENE, TANI VE MÜDAHALE İŞLEMLERİ

   • Kırmızı odaya alınan hastalara acil müdahalede bulunulur. Stabil hale gelenler durumuna göre servise veya yoğun bakıma yatırılır. Gerektiğinde 112 koordinasyonu ile diğer sağlık kuruluşlarına sevk edilir. Ex olan hastalar görevli memura haber verilerek işlemleri başlatılır.
   • Sarı odada muayenesi yapılan hasta, müdahale için müşahedeye alınır. Tanı ve tedaviye yönelik tetkikler, hekim ve hemşire tarafından bilgilendirme yapılarak yürütülür.
   • Laboratuar tetkikleri için kan örneği hemşire tarafından, kan gazı hekim tarafından alınır. Tetkikler sekreter tarafından otomasyona işlenir, personel tarafından laboratuara teslim edilir.
   • Acil biriminde istenen radyolojik tetkikler için personel hastayı acil radyoloji kısmına götürür. Sonuçlar HBYS sistemi veya en geç 15 dakika içinde basılıp film olarak verilir.
   • Görüntüleme ve benzeri işlemler sırasında tıbbi durumu kritik olan hastalara, durumunun gerektirdiği bir sağlık personelinin refakat etmesi sağlanır. Hastanın ihtiyacı olması halinde sedye veya tekerlekli sandalye ile gönderilir.
   • Sarı odada değerlendirilen hastaların bulguları, Acil Servis Ayaktan Hasta Değerlendirme ve İzlem Formu’ na kayıt edilir. Müşahedeye alınan her hasta için, yapılacak her türlü işlem öncesi kimlik doğrulaması yapılır.
   • Yeşil odada muayeneleri yapılan hastalardan tetkik istenebilir. Hekim tarafından isteği yapılan tetkikler için ilgili veri giriş elemanına yönlendirilir ve sonuçları değerlendirildikten sonra reçeteleri verilir. Genel durumu iyi ve ileri tetkik gerektiren hastalar ise polikliniğe yönlendirilir.

     MÜŞAHADE SÜRECİ

   • Müşahedeye alınan hastaların orderlarında ilaç adı, zamanı, uygulama şekli ve veriliş dozu ile süresi açık olarak belirtilir. Okunaklı olarak doktor tarafından tarih - saat belirtilerek ve kaşelenerek Acil Servis Ayaktan Hasta Değerlendirme ve İzlem Formu’nun ön yüzüne yazılır.
   • Acile başvuran hastaların vital bulgularının takibi hekimin planlamasına göre hemşire tarafından yapılır.
   • Müşahede odasında her yatağın başında hemşire çağrı zili ve tıbbi gaz sistemi mevcuttur. Bakım ve temizliği sorumlu hemşire tarafından takip edilmektedir.
   • Müşahedeye alınan hastaların takip ve tedavileri hemşire tarafından yapılır ve Acil Servis Ayaktan Hasta Değerlendirme ve İzlem Formu’nun arka yüzündeki hemşire gözlem bölümüne uygulama şekli, zamanı ve uygulayan hemşirenin adı belirtilerek kaydedilir. Stajyer öğrenciler hemşire eşliğinde tedavi uygulamalarını yapar, eşlik eden hemşirenin ismi kayıt edilir.
   • Tetkik ve tahliller için gerekli numuneler hastanın bulunduğu yerde alınır ve görevli personel tarafından numune ulaştırılır.
   • Hastadan EKG istenmişse, hemşire tarafından çekimi yapılır. Görevli uzman hekim tarafından değerlendirilerek müşahede formuna sonuç kayıt edilir. Monitörizasyon gerekiyorsa hasta monitörize edilir.
   • Hekimin monitörizasyon kararı verdiği hastalar mönitorize alana alınır. Kalp atım hızı ve ritmi, O₂ saturasyonu, kan basıncı takibi yapılır ve , “Acil Servis Ayaktan Hasta Değerlendirme Formu” na kayıt edilir. Acil kırmızı alanda invaziv monitörizasyon yapılabilir.
   • Acil servislerde yapılan her türlü tıbbi işlem sırasında hasta mahremiyetine, tıbbi etik kurallara ve hasta hakları ilkelerine riayet edilir.
   • Hastalara tedavileri sırasında uygulanan tıbbi sarf malzemelerden kaynaklanan, çalışanların kullanımı sırasında ortaya çıkan beklenmeyen etki ile karşılaşılması durumunda ‘Materyovijilans Etki Bildirim Formu’ ile Materyovijilans sorumlusuna bildirim yapılır. Sarf malzemelerde kullanım sırasında ortaya çıkan sorunlar ise (kolay kırılma, deformasyon, hatalı ürün çıkması vb.) tutanakla kayıt altına alınarak örnek numuneye ait bilgiler (tutanakta marka, model, lot numarası, son kullanma tarihi vb.) ve kullanım sırasında yaşanan sorun tutanakta yazılarak ve örnek numune eklenerek Materyovijilans sorumlusuna gönderilir.

     HASTALARIN YATIŞI

   • Acil servislerde müşahede odasında hasta takibinin 24 saati geçmemesi esastır. Bu süre içerisinde kesin tanısı konulamamış veya yatış endikasyonu belirlenememiş hastalar ile yatış endikasyonu bulunan ve birden fazla kliniği ilgilendiren hastalar acil servis sorumlu şefi veya nöbetçi uzman hekimi tarafından değerlendirilir ve tıbbi durumunun gerektirdiği en uygun kliniğe yatışı yapılarak ilgili klinik şefi veya sorumlu uzman hekime bilgi verilir.
   • Acil serviste kliniklere yatış bekleyen acil hastalara yatış önceliği verilir. Acil serviste bakım ve tedavi için yatış kararı verilen hastalar, yoğun bakıma veya sırası gelen servise yatar. Sırası gelen serviste yer yok ise takip eden boş yatağı bulunan servislere yatar. Yatış kararı verilen hastalara otuz dakika içinde “Güvenli Hasta Transferi Talimatı” na göre işlem yapılır, servis görevli personeline teslim edilir.
   • Tanısı konulmuş ve tedavi planı belirlenmiş, acil müdahale gerektirmeyen, durumu stabil olan ancak ileri tetkik ve tedavisinin sağlanması amacıyla önceden koordinasyon sağlanarak başka sağlık tesisinden sevkle gönderilen ve nakil sırasında acil müdahaleyi gerektirecek akut tıbbi sorun gelişmemiş hastalar gerekmedikçe acil serviste yeniden değerlendirilmez. Bu tür hastalar, acil serviste bekletilmeksizin, yatış işlemleri derhal tamamlanır ve ilgili uzmanlık dalına ait kliniğe yatırılır.
   • Hasta durumuna göre hasta taşıma aracı veya tekerlekli sandalye ile gönderilir.

     HASTALARIN HASTANE DIŞINA SEVK EDİLMESİ

   • Acil servise başvuran hastaların ilk değerlendirmesi yapıldıktan sonra, uzman hekim, tıbbi donanım ve boş yatak bakımından hastanın tıbbi durumunun gerektirdiği tetkik, müdahale, bakım ve tedaviyi sağlayabilecek şartların sağlanamaması halinde hastanın başka bir sağlık tesisine sevk edilmesi ve gerekli sağlık hizmetinin ilgili sağlık tesisinde verilmesini planlar.
   • Durumu stabil olmayan hastalar, nakil şartlarında, hemodinamik durumlarını sabit tutacak düzeye gelmedikleri sürece sevk edilmez. Ancak hastanın acil tedavi işlemleri sağlanamıyor ve mutlak surette sevki gerekiyor ise uygun koşullar sağlanarak ilgili sağlık tesisine sevki planlanır.
   • Hasta sevk ve nakil kararının ilgili dal uzmanı veya acil servis sorumlu hekimi veya nöbetçi uzman hekimce verilmesi ve onaylanması zorunludur.
   • Hasta sevk ve nakil tanısı ve kararı“Acil Servis Ayaktan Hasta Değerlendirme Formu” na kayıt edilir.  İlgili dal uzmanı veya acil servis sorumlu hekimi veya nöbetçi uzman hekim, hasta/hasta yakınlarını, hasta sevk, nakil ve riskleri konusunda bilgilendirir ve transfer onayı alır. Alınan onay “Acil Servis Ayaktan Hasta Değerlendirme Formu” na kayıt edilir.
   • Hasta sevklerinde ASKOM kararları uygulanır. Acil Sağlık Hizmetleri Birimi’ nde hastaların sevk işlemi  “Güvenli Hasta Transferi Talimatı” na göre yapılmaktadır. Bu işlemler 112 Kriz Komuta Merkezi ile koordineli olarak yapılır.
   • Görevli acil servis hekimi sevk edilecek kurumdan onay alır. 112 Komuta Kontrol Merkezi ile hekim irtibata geçer ve hastanın durumu hakkında bilgi verilir. Bu sırada ek 3 formu doldurulup Avrupa112nakil@gmail.com adresine mail atılır. Ek 3 formu çıktısı alınıp sevk yapan hekim imzası ve başhekim yardımcısı imzası da tamamlandıktan sonra görevli sekreter tarafından arşive alınır. Nöbet şartlarında ise sevki yapan hekim ve nöbetçi şef tarafından ek 3 formu imzalanır ve nöbetçi sekreter tarafından arşivlenir.
   • Sağlık tesisleri arasındaki hasta sevk ve nakil işlemlerinde Ek-9; Sağlık Tesisleri Arası Vaka Nakil Talep Formu hasta sevk ve nakil kararını veren ilgili dal uzmanı veya acil servis sorumlu hekimi veya nöbetçi uzman hekimce düzenlenir. Hekim Ek 9 Sağlık Tesisleri Arası Vaka Nakil Talep Formu ve Epikriz’i doldurarak 112 personeline teslim eder.
   • Transfer süreci içinde klinik duruma uygun olarak gerekli acil müdahale seti (oksijen tüpü, entübasyon seti, ambu v.s.) bulunur. Ayrıca nakil sürecinde gerekirse transport monitörü veya defibrilatör kullanılarak sürekli ritim takibi yapılır.
   • Hastanın taburcu işlemleri yapılarak 112 hekimine veya Acil Tıp Teknisyeni’ ne teslim edilir. Hastanın nakli 112 Acil Yardım Ambulansı ile 112 hekimi ve/veya Acil Tıp Teknisyeni eşliğinde tamamlanır.
   • Acil birimine başka bir kurumdan sevk edilen hastanın kabulü için gerekli ön hazırlık yapılarak, beklemeye sebebiyet vermeden tedavisine başlanır.

     HASTA VE YAKININ BİLGİLENDİRMESİ

   • Hasta ve yakınlarının yönlendirilmesi, bilgilendirilmesi, acil birimi içinde gereksiz kalabalığın önlenmesi, yaşlı ve engelli hastalara yardım edilebilmesi için, acil giriş kapısında güvenlik, hasta karşılama ve yönlendirme elemanı birlikte çalışır.
   • Sıra beklemesi gereken hastalara, bekleme nedenleri ve tahmini süreler hakkında sözlü olarak acil hekimi veya acil hemşiresi tarafından bilgilendirme yapılır.
   • Hasta veya yakınları hastanın tıbbi durumu ve yapılacak tıbbi uygulamalar konusunda görevli hekim tarafından bilgilendirilir.

     TABURCU İŞLEMLERİ

   • Müşahede alanındaki hastaların taburculuk ve nakil işlemleri görevli uzman hekim tarafından bilgilendirme yapılarak olmaktadır.
   • Müşahededen taburcu olan her hastanın yatağı hızlıca değiştirilip yeni hasta için hazırlanır.

     ACİL SAĞLIK HİZMETİ KAPSAMINDA DİĞER KURUM VE KURULUŞLAR İLE KOORDİNASYON SÜREÇLERİ

     Hasta Klinik Durumu Doğrultusunda 112 Aranarak, Uygun Olan Hastane ile, Telekonferans Ortamında Görüşme Sağlanır.

     ACİL SAĞLIK BİRİMİNDE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

   • Acil servislerde hasta, hasta yakınları ve çalışanların güvenliği için gerekli önlemleri özel güvenlik personeli vasıtası ile ve yeterli sayıda güvenlik kamerası desteği ile sağlanır.
   • Görevli personel, ambulans, hasta nakil aracı veya sedye ile getirilen acil hastaların alındığı girişler dışındaki tüm girişler 17:00 saatlerinde kapatılır. Hastaneye giriş-çıkışlar kontrol altında tutulur.
   • Acil biriminde hastalar görevli hekim tarafından, hemşire ve hekimin lüzum görmesi halinde hasta refakatçisi eşliğinde muayene edilir. Hasta yakını, hastanın kimlik bilgileri ve anamnez alımı gibi işlemler için refakat edebilir. Tüm hasta yakınlarının muayene ve müşahede alanlarına girmesine izin verilmez.
   • Acil servisle bağlantılı otopark alanlarında da yeterli ışıklandırma, gözetleme kameraları ve güvenlik personeli ile gerekli güvenlik önlemleri alınır.   

ACİL PERSONEL İLETİŞİM

Acil poliklinikte, hastanede bulunan bütün uzman hekimlerin iletişim bilgileri mevcuttur.